به نام خدا
نویسنده ها می گویند موقع نوشتن باید جای آرامی داشته باشی ،چیزی حواست را پرت نکند .موبایل خاموش باشد و حتی وقت برای تراشیدن مداد هم صرف نکنی.واقعا همینطور است.وقت نوشتن انگار موجی روی سرت سرازیر می شود.طوری که برای لحظاتی از جهان بیرون فاصله می گیری.درون این موج غوطه ور می شوی و تقلا می کنی برای زنده ماندن.این حس گذراست.این موج می آید و می رود و تو فقط همان لحظه ای که در آن شناوری فرصت نوشتن داری.گاهی بایک جابجایی سر می بینی موج از سرت گذشت و تو چیزی ننوشتی.
خودم که احساس می کنم بسیار بسیار از این موج ها را از دست داده ام.انگار کن که هر چند وقت به چند وقت غذای خوشمزه ای برایت بیاورند و تو عدل موقع غذاخوردن حواست به چیز دیگری پرت شود و ناگهان ببینی سفره را جمع کرده اند.درست است که باز چند وقت بعد سفره پهن می شود اما غذای سفره ی دوم با اولی خیلی فرق می کند و تازه این سفره اندازیها تا ابد که ادامه ندارد.چند بار که بیاورند و تو توجه نکنی، دیگر از این بذل و بخششها خبری نخواهد بود.حالا تو هی گرسنگی بکش و در بدر دنبال غذا بگرد.
نوشتن های پراکنده هم چنگی به دل نمی زند.مثل این است که پای این سفره ی رنگین و سنگین نشسته باشی ،هزار جور غذای جور واجور جلوی چشمت باشد و تو فقط خودت را مشغول خوردن سالاد شیرازی بکنی..آنقدر سرت گرم همین سالاد شود که سفره جمع شود.
مهم است که همیشه آماده باشی.حواست باشد چیزی از کفت نرود.
کرول وایتلی و چارلی شولمن در کتاب همه چیز درباره ی نویسندگی خلاق می گویند:
عادت کنید با دفترچه یادداشت این طرف و آن طرف بروید....آماده باشید هر گاه که در حالت نا امیدی یا در حال ماموریت هستید و یا در بزرگراه به سمت محل کارتان می رویدو ناگهان کلمه ی مناسبی به ذهنتان می رسد،آن را یادداشت کنید.
دوستان و خانواده تان ممکن است فکر کنند کمی دیوانه شده اید اما:
فکر ها و راهکارهای بزرگِ نوشتن به همین شکل ظاهر و به سرعت هم نا پدید می شوند.
پ. ن- بعضی وقت ها نوشتن خودش دوای درد است.این که چه بنویسی و از که بنویسی و به کجا برسی مهم نیست.مهم این است که بنویسی.وقت هایی که دست و دلم می لرزد برای نوشتن و قلبم نا آرام می شود و سرگردان می شوم و می بینم هیچ چیز جز نوشتن آرامم نمی کند خیالم راحت می شود که نوشتن در سرنوشت من است و من "باید"بنویسم.
به نام خدا
اینجا برای از تو نوشتن هوا کم است
دنیا برای از تو نوشتن مرا کم است
اکسیر من نه اینکه مرا شعر تازه نیست
من از تو می نویسم و این کیمیا کم است
****
دریا صدا که میزندم وقت کار نیست
دیگر مرا به مشغله ای اختیار نیست
پر میکشم به جانب همبغض هر شبم
-آئینه ای که هیچ زمانش غبار نیست-
دریا و من چقدر شبیهیم گرچه باز
من سخت بیقرارم و او بیقرار نیست
با او چه خوب میشود از حال خویش گفت
دریا که از اهالی این روزگار نیست
امشب ولی هوای جنون موج میزند
دریا سرش به هیچ سری سازگار نیست
ای کاش از تو هیچ نمیگفتمش، ببین
دریا هم اینچنین که منم بردبار نیست
(بهمنی)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
اما من هم بردبار نیستم.مثل دریا...
دریای طوفانی را دوست دارم .صدای موج هایی که به صخره های کنار ساحل می خورند انگار صدای فریادهای نزده ی من است ...دریا از طرف من فریاد می زند و من آرام می شوم.
دلم برای دریا تنگ شده است.
سخت است دلت گرفته باشد و بخواهی این دلگرفتگی را در نوشته ات نشان ندهی...دریا کمک کن تا بیابم ساحلم را!
شاید فرصت خوبی باشد که با این دلِ گرفته بروم سراغ آن قسمت هایی از رمانم که در آن دل "پرستو "گرفته یا دل "محمد جواد" یا دل "روح اله" یا حتی دل "مادرجان"...
*
پ.ن:پارسی بلاگ را دوست دارم به خاطر خیلی چیزهایش .در آن احساس امنیت می کنم .اما اگر روزی بارو بندیلم را بستم و از آن کوچ کردم بدانید که فقط برای یک جمله ست :
(این کاربر هیچ دوستی ندارد)
بار منفی این جمله خیلی زیاد است.با اینکه دوستان خیلی خیلی خوبی دارم و به فکر ایجاد دوستی های تازه هم نیستم باز هم دیدن این جمله حس بدی برایم دارد.
خب لا اقل بنویس :
(این کاربر هیچ دوستی در پارسی بلاگ ندارد)
پ.ن2-صدای آرامش بخشی ست.گوش کنید:
http://avaline.ir/media/k2/attachments/Sea_storm.mp3
به نام خدا
فکر می کنم کلاس سوم ابتدایی بودیم که درسی داشتیم به نام "چشم بینا و گوش شنوا داشته باشیم."
پروین قرار بود انشایی بنویسد و چیزهایی که می بیند توصیف کند.البته آن موقع ما زیاد به این مسئله توجه نداشتیم و آنچه برایمان مهم بود املای بینا و شنوا و پروین و توصیف و وصف و گنجشکان بود!
بعد از این همه سال هنوز هم یکی از مهم ترین اصول نویسندگی داشتن چشم بینا و گوش شنواست.
توصیف آنچه می بینی (حتی اگر دیدن در ذهنت باشد)به طوری که خواننده هم دقیقا آنچه تو دیده ای ببیند هنر ارزشمندی ست.
موراکامی استاد توصیفات است.خودم این اسم را رویش گذاشته ام.از خواندن توصیفات بی نظیرش لذت می برم.طوری شخصیت ،صحنه یا اتفاق را وصف می کند که طور دیگری نمی توانی آن را ببینی!در عین حال توصیفاتش خسته کننده و تکراری نیست.
به قول استاد نانسی استراوس(استاد نوشتن خلاق دانشگاه میشیگان)هنر این است که طوری توصیف کنیم که راه تخیل خواننده را ببندیم!
بله خواننده باید آنچه ما خلق کرده ایم تصور کند نه آنچه خودش می خواهد!
چشم بینا و گوش شنوا و قلم نویسا داشته باشیم!
پ.ن:دلم برای شخصیت های رمانم تنگ شده...چند روزی ست نتوانسته ام به سراغشان بروم.دعا کنید فراموشم نکرده باشند...
به نام خدا
فکر می کنم دو مدل نوشتن وجود داشته باشد(شاید هم بیشتر باشد ،من نمی دانم):
اول اینکه کسی تصمیم بگیرد چیزی بنویسد و رویش حسابی فکر کند .هر کلمه ای که انتخاب می کند حساب شده باشد و دقیقا بداند که کجا باید نوشته اش را به اوج برساند و کجا تمام کند.
و دوم اینکه کسی در وجودش احساس کند که نیاز به نوشتن دارد و اگر الان قلم و کاغذ جلویش نباشد چیز مهم و بی نظیری را از دست می دهد.(چیزی که می تواند حتی یک حس خوب باشد)
نوشته های سری اول معمولا اصولی و منطبق با قوانین نگارشی و نوشته های سری دوم احساسی و گاهی پر از اشکالات فنی از آب در می آید مگر این که نویسنده بتواند این هر دو مدل نوشتن را با هم ادغام کند.
یعنی اصول نوشتن را بداند و رعایت کند،کلمات مناسب را با خواندن آثار فاخر یاد بگیرد و از آن طرف احساسش را در نوشتن زنده نگه دارد.
بعضی وقت ها اگر بخواهی منتظر بنشینی که آن حس خوب نوشتن سراغت بیاید شاید مدت ها طول بکشد.نمی دانم نظرم چقدر درست باشد اما فکر می کنم هر نویسنده ای برای بیدار شدن این حس نیاز به چیزی دارد .چیزی شبیه کاتالیزور در شیمی که به انجام واکنشی کمک کند بدون اینکه در آن نقشی داشته باشد.
یادم می آید اولین بار که کتاب کویر دکتر شریعتی را خوانده بودم راهنمایی بودم.غرق شده بودم در حس نابی که در سطر سطر آن جریان داشت.بعد به خودم گفته بودم آدم یا باید مشروب خورده باشد یا سیگار کشیده باشد که این ها را نوشته باشد.(آن وقت هادکتر شریعتی مثل الان سر زبان ها نبود و هم نسلان من هنوز نمی شناختندش.)و بعد به این نتیجه رسیده بودم که دکتر شریعتی صد در صد مشروب که نمی خورده پس یقینا سیگار می کشیده.(هنوز هم نمی دانم اینطور بوده یا نه؟)
من فکر می کنم بعضی وقت ها واقعا به این کاتالیزور نیاز است اما چرا آدم از چیزی استفاده کند که برایش ضرر داشته باشد؟نه تنها برای جسمش که برای روحش و حتی برای نوشته هایش.شاید باعث شود مدتی نوشته های خوبی داشته باشی اما همین وسیله کم کم چنان آسیبی بزند که نوشته هایت هم به نابودی کشیده شوند.
نویسنده باید ببینید چطور می تواند این حس را در خودش ایجاد کند. "هاروکی موراکامی" این حس را با دویدن پیدا می کند.فکر خیلی خوبی ست اما فکر نمی کنم من بتوانم با دویدن به آن برسم!
خود من کوه را خیلی دوست دارم و تا قبل از این که محل زندگیم تغییر کند کوه بود که کاتالیزور قوی من شده بود.وقتی روی دامنه ی سنگی کوه می نشینم احساس می کنم تمام زندگی زمین از طریق این سنگ ها در من جاری شده اند.
البته راه های دیگر هم وجود دارد.مثلا سال گذشته برای نوشتن اولین کتابم (که هنوز چاپ نشده) هر روز یک شکلات می خوردم.برای نوشتنم خوب بود اما نتیجه اش این شد که مجبور شدم چند وقت بعد هزینه ی زیادی برای درست کردن دندان هایم بپردازم!
این روزها وقتی می خواهم مشغول نوشتن رمانم شوم یک فنجان قهوه می خورم.دوست دارم فنجانم را بگیرم دستم و بایستم روبروی پنجره و به منظره ی بیرون نگاه کنم و آرام آرام قهوه ام را مزه مزه کنم.
منظره ی بیرون فقط یک ساختمان چند طبقه ی دیگر است.
البته در سمت چپ زمینی ست متعلق به یک دانشگاه که دور آن را دیوار کوتاهی کشیده اند.دیوار کرم رنگ است و در فاصله های دومتر دومتر شکاف هایی در آن ایجاد کرده اند که شبیه کنگره شود.اما من دوست دارم وقتی قهوه ام را می خورم و از دور به آن دیوار نگاه می کنم تصور کنم که آنجا یک مزرعه ی بزرگ گندم است که اطرافش را کاج های کوتاه و سبزی کاشته اند که دو متر دو متر از هم فاصله دارد.وقتی باد می وزد دوست دارم تصور کنم که الان شاخه های طلایی آن مزرعه ی همیشگی چطور می رقصند و زیر نور خورشید می درخشند...
پ.ن - راستی همسایه ی روبرویی یکی از روزنامه ها را در آورده!حالا دیگر نور خورشید اجازه دارد به خانه اش برسد.فکر می کنم دارد زن می گیرد!
به نام خدا
از اصول مهم نویسندگی بازنویسی است.من راجع به بازنویسی همیشه چیزهایی می شنیدم و می خواندم اما اعتراف می کنم که تازه چند وقت است که واقعا به این باور رسیده ام که نویسندگی یعنی نوشتن و بازنویسی! تازه می فهمم که فکر و ایده یک چیز دم دستی و هر جایی نیست که به راحتی دوباره به سراغت بیاید.پس اگر یک نوشته با فکر و ایده ی نویی نوشته شد وچیز خوبی از آب در نیامد رهایش نکن! آنقدر بازنویسی کن تا عصاره ی خالص و نابی از ایده به دست بیاید.چیزی که نشود بهتر از آن را نوشت.این کار البته حوصله و پشتکار زیادی لازم دارد یعنی یکی دیگر از اصول نویسندگی.